CHI TIẾT DỊCH VỤ

Vi bằng nhập nhằng với công chứng

Hai bên mua bán nhà đất bằng giấy tay, nhờ thừa phát lại lập vi bằng để làm chứng cứ về sau có được không?

Theo Nghị định 61/2009 của Chính phủ, vi bằng là văn bản do Thừa phát lại lập, ghi nhận những sự kiện, hành vi mà Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến. Vi bằng có giá trị chứng cứ để tòa án xem xét khi giải quyết vụ án và là căn cứ để thực hiện các giao dịch hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, nhiều Thừa phát lại băn khoăn: Có nhiều trường hợp họ không rõ có được lập vi bằng theo yêu cầu của khách hàng hay không?

Không công chứng được, nhờ thừa phát lại

Ông TV (Gò Vấp) mua một miếng đất 60 m2 ở quận Tân Phú, miếng đất này nằm chung thửa đất với chủ cũ. Theo Quyết định 19/2009 của UBND TP.HCM, trường hợp này, ông TV phải chịu chung thửa vì không đáp ứng được hạn mức tách thửa. Do vậy, ông TV chấp nhận mua bán bằng giấy tay. Sợ chủ cũ “lật kèo”, ông muốn tìm đến một Văn phòng thừa phát lại để nhờ lập vi bằng về việc mua bán đất nói trên.

Nhiều người cũng có suy nghĩ như ông TV, khi bị từ chối công chứng hoặc do không muốn nhờ công chứng, họ nghĩ ngay đến việc lập vi bằng. Tuy nhiên, dạng phổ biến nhất là những người mua bán nhà đất không có giấy tờ, những trường hợp này không thể công chứng hợp đồng mua bán được nên họ thường nhờ Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận việc anh A có thỏa thuận bán cho chị B một thửa đất và chị B đã trả một khoản tiền…

TPL: Nơi lập, nơi không

TPL Nguyễn Năng Quang, Trưởng Văn phòng TPL quận Tân Bình, cho biết văn phòng của ông vẫn lập vi bằng cho những trường hợp này nhưng xác định rõ với hai bên là vi bằng chỉ ghi nhận thỏa thuận ban đầu, không thể thay thế văn bản công chứng. “Hiện tại không có văn bản nào quy định rõ việc lập vi bằng như trên là đúng hay sai. Nếu sau này có văn bản quy định là được làm hay không được làm thì chúng tôi sẽ tuân thủ” – ông Quang nói.

Ngược lại, TPL Lê Mạnh Hùng, Trưởng Văn phòng TPL quận Bình Thạnh, nói rằng ông từ chối lập vi bằng cho những trường hợp trên vì hai lý do: hợp đồng mua bán nhà đất cần phải qua công chứng, chứng thực, vi bằng không thể thay thế được; hơn nữa những trường hợp đất dưới chuẩn tách thửa, đất không đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận… thì không đủ điều kiện để giao dịch, mua bán.

Đồng tình, Trưởng Văn phòng TPL quận 5 Phạm Quang Giang phân tích: “Nếu người dân mua bán nhà đất mà không qua công chứng, chứng thực, chỉ nhờ TPL lập vi bằng là làm trái các quy định trong Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở. Giữa hai bên chỉ có giấy tay với nhau, dù có TPL chứng kiến đi nữa thì hợp đồng mua bán đó vẫn vô hiệu về mặt hình thức”.

Mới mẻ nên càng phải cẩn trọng

Nhìn chung, các Thừa phát lại ủng hộ quan điểm không lập vi bằng cho các giao dịch nhà đất bằng giấy tay cho rằng: Đất không đủ điều kiện để giao dịch mà Thừa phát lại lập vi bằng ghi nhận việc mua bán giữa hai bên thì khác nào tiếp tay cho việc làm trái pháp luật. Hơn nữa, trong lúc hoạt động Thừa phát lại còn mới mẻ thì nên thận trọng, hễ lập vi bằng thì phải chắc chắn về mặt pháp lý. Nếu lập vi bằng mà sau đó bị tòa án từ chối thì sẽ khiến người dân mất tin tưởng vào vi bằng của Thừa phát lại.

Ông Trần Văn Bảy, Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp, Sở Tư pháp TP.HCM, cho biết theo Nghị định 61/2009,Thừa phát lại không được lập vi bằng trong các trường hợp vi phạm quy định về bảo đảm an ninh quốc phòng, đời tư, đạo đức xã hội và các trường hợp pháp luật cấm. Các trường hợp nêu trên (nhờ lập vi bằng trong trường hợp đất dưới chuẩn tách thửa, mua nhà bằng giấy tay…) là trái với quy định pháp luật, người dân không nên “cậy nhờ” đến vi bằng. Sở Tư pháp TP cũng đã lưu ý các văn phòng Thừa phát lại không nên lập vi bằng trong những trường hợp trên vì không đảm bảo giá trị pháp lý và dễ dẫn đến tranh chấp. “Hiện Bộ Tư pháp đang tổ chức lấy ý kiến cho dự thảo văn bản hướng dẫn cụ thể những việc được lập vi bằng và những việc không được lập, có thể sẽ ban hành vào cuối năm nay” – ông Bảy cho biết.